اجلاس سالانه سازمان اتلانتیک شمالی ( ناتو) در پایتخت پرتگال اگر چند که یک نشست درون سازمانی خود ناتو بود، اما نقش عمده ای در مباحثات آن به مساله افغانستان داده شد. این نقش که میزان نزدیک به سی فیصد محتوای اجلاس را به خود اختصاص داد، اعتبار حکومت افغانستان را در مقیاس بین المللی یک بار دیگر پس از کنفرانس کابل بالا برد. مهم ترین محور بحث ها در این اجلاس روی تعهدات دو جانبه افغانستان وسازمان ناتو بود؛ امری که بنا گزیر کشور های عضو ناتو به آن گردن نهاده ومتعهد شدند که همکاری های دراز مدت شان با افغانستان را در توافقنامه این اجلاس بگنجانند. شاید این مهم ترین رویداد سیاسی سال است که در محوریت مسایل مربوط به افغانستان وآن هم در مقیاس بلند و گسترده جهانی اتفاق افتاده است. سخنرانی حامد کرزی رئیس جمهور کشور که از نظرگاه های مختلف واز جمله پیش کش طرح روند انتقال مسولیت های امنیتی با اهمیت شمرده می شود حاوی نکاتی بود که قناعت کشورهای عضو ناتو را به دنبال آورده ومنجر به طرح وصدور توافقنامه معتبری گردید.
توافقنامه مشترک ناتو و افغانستان حاوی نکاتی است که قبل از هر چیز ی از منطق رسای حکومت ونیازمندی های متقابل ناتو وافغانستان حکایت می کند؛ در توافقنامه آنچه روی آن تاکید بیشتر صورت گرفته است این مساله است که حضور نیروهای نظامی ناتو در افغانستان تنها به دلیل نیازمندی کشور برای امور امنیتی داخلی نبوده بلکه بیانگر نیازمندی های اساسی ناتو نیز دارد. زیرا برای مقابله با تروریزم جهانی این افغانستان است که در خط اول جبهه قرار گرفته وهر روز که می گذرد مردم افغانستان متحمل قربانی های فراوان می گردند. حضور ناتو مساله یک جانبه نیست بلکه حکایت از نیازمندی دارد که هردو طرف ناتو وافغانستان گرفتار آن هستند.
اگر بخواهیم دستارود افغانستان را از اجلاس لیزبون فهرست نماییم، کافی است که روی موضوعات ذیل اندکی با تامل بیشتر برخورد نماییم:
1 بر اساس اعلامیه منتشره در لیزبون حضور نیروهای ناتو به اساس نیازمندی های هردو جانب صورت می گیرد
2 در این اعلامیه به حق حاکمیت ملی افغانستان به صورت واضح تاکید صورت گرفته است
3 سال 2014 نه تنها سال خروج نظامیان خارجی از افغانستان نیست بلکه این سال به مثابه آغاز روند انتقال مسولیت های امنیتی به نیروهای افغان تلقی گردیده وبعداز این تاریخ ناتو نقش حمایوی دراز مدت در عرصه های بازسازی، ایجاد ظرفیت و.... با افغانستان خواهد داشت.
4 براساس این اعلامیه، ناتو به هیج وجه نمی خواهد افغانستان یک بار دیگر به محل امنی برای تروریستان تبدیل شود
5 طبق این توافقنامه ناتو هیچگاهی از خاک افغانستان علیه کشورهای دیگر استفاده نخواهد کرد که این مطلب یک بار دیگر حق حاکمیت ملی کشور را ضمانت می کند.
6 ناتو تعهد سپرده است که آموزش، تجهیز و اکمالات نیروهای امنیتی افغانستان را به عهده می گیرد تا آنگاهی که نیروهای امنیتی اعم از پلیس واردوی ملی کشور بتوانند پاسخگوی نیازمندی های امنیتی کشور شوند.
7 مهم تراز همه اینکه همکاری های ناتو براساس اولویت بندی های حکومت افغانستان انجام خواهد گرفت؛ چیزی که پیش از این کمتر به آن توجه شده بود واز همین درک ، بسیاری از کمک های جامعه جهانی نتوانست به صورت دراختیار مردم افغانستان قرار گیرد. بنا برمفاد این بند از اعلامیه مشترک ، حکومت افغانستان خواهان این است که حداقل پنجاه فیصد کمک ها از مجرای حکومت به مصرف برسد تا روند اعتماد سازی در جامعه تقویت گردد.
درکنار این هفت موضوع اگر به جزئیات مفادات اعلامیه منتشره توجه گردد این موضوع به خودی خود ثابت می گردد که دستاورد افغانستان از کنفرانس لیزبون ، چیزی فراتر از تصور رایج در کشور است. خوشبختانه رئیس جمهور حامد کرزی با استدلال قناعت بخش خود در این کنفرانس توانست اعتماد جامعه جهانی را برای دراز مدت به منظور بهترشدن اوضاع درکشور کسب نماید. حق حاکمیت ملی افغانستان، موضوع ساده ای نیست که اینک بیست وهشت کشور مهم دنیا که عضو سازمان ناتو هستند به آن گردن گذاشته وخود ها را در یک سوی نیازمند بودن به افغانستان می بینند. آنچه از قراین برمی آید محتوای کنفرانس لیزبون وتاکید سرمنشی ملل متحد وروسای کشورهای جهان بر حمایت وهمکاری با روند مصالحه وادغام مجدد، دولت افغانستان را در استیژ بلندی قرار می دهد که بر مبنای آن کدام عذر وبهانه ای برای گروه های مخالف مسلح نیز باقی نمی گذارد. سیاست ادغام مجدد ومصالحه ملی، در واقع فرایندی است که از سوی حکومت افغانستان آغاز گردیده و با همکاری وهماهنگی افکارعمومی در داخل وخارج همراه است. به نظر می رسد نگرش مثبت به رویداد لیزبون می تواند اعتماد به نفس دست اندر کاران سیاست را در داخل کشور تا حد زیادی تقویت نموده واین باور را بارور بسازد که مراحل گذار در کشور به شکل امیدوار کننده ای سپری می شود. این مهم است که بدانیم افغانستان اکنون در راس دغدغه های کلان جهانی است واهمیت سیاسی ومنطقوی خود را بیش از پیش احیا می کند.