مایه های فراوان حیات
آب این منبع حیات زمین و آدم، علیرغم وفور اما کمتردر دسترس است. به ویژه درافغانستان که هرازگاهی پیشامد خشکسالی ها نه تنها طبیعت که انسان های این سرزمین را نیزتشنه می سازد. باوجود فراوانی آب،کمبود آن برای استفاده درمزارع وهم چنان برای آشامیدن درافغانستان کشورا مارا به یک سرزمین تشنه تبدیل کرده است.
افغانستان که دارای وسیع ترین ذخایرآب درسطح ولایه های زمین خود هست اما متاسفانه به دلایل مختلف کماکان درعطشناکی مفرطی به سرمی برد وبیشترین آبهای این مرزوبوم بدون استفاده داخلی به خارج ازمرزها سرازیرمی شود. گرچند که هیچ کشوری نیست که توانسته باشد رودهای آب اش را درمرزهای جغرافیایی خود محدود سازد، مگرکشورهای روی کره زمین اکثرا توانسته اند ازمنابع آبی خود به وجه درست استفاده کند.
از دوصدوشصت ویک رودخانه درجهان که بیشترینه ازچند کشورعبورمی کند ، تعدادی ازاین رودخانه ها درافغانستان است. ولی کشورما درزمره آن کشورهایی است که کمترین استفاده را ازمنابع خود میبرد. رود خانه های افغانستان که عمدتا به دوکشورایران وپاکستان سرازیرمی شود ازسرمایه های حیاتی کشوراست که متاسفانه هنوزقادرنشده ایم ازآن درکشت ومزارع بهره ببریم.
افغانستان باداشتن زمین های وسیع بایر که می تواند منابع خوبی برای تولید مواد اولیه خوراکی باشد، به دلیل عدم کانال کشی ونبود بندهای آب وهم چنان به خاطر عدم برنامه ریزی های لازم ازسوی حکومت ها درگذشته وحال، نه تنها تشنه که گرسنه نیزمی باشد. درحالیکه افغانستان می تواند براساس برآورد های علمی نه تنها مایحتاج داخلی خودرا درزمینه مواد خوراکی تامین نماید، که می تواند بازیرکشت بردن زمین های لم یزرع به خارج ازکشور گندم وسایرحبوبات نیزصادرکند.
وزارت انرژی وآب گفته است که درحدود دوهزاربرنامه انکشافی را درزمینه استفاده بهترازآب روی دست داشته ودارد. اما معلوم نیست که این برنامه ها درچه سطح ومقیاسی درنظرگرفته شده است؛ چرا که تاکنون هیچ برنامه ای که حکایت از اعمارسد یا توجیه کانال های آبی باشد شنیده نشده وتازه در بسیاری ازمناطق کشورزمین های زیرکشت به علت پیشروی های آب رودخانه ها ونبود دیوارهای استنادی ازبین میرود. این معضله درشمال کشوربیشتر مشاهده می شود و آمودریا هم چنان باعث تخریب کشتزارهای مردم است درحالیکه این رود خانه می تواند درصورت برنامه ریزی های دقیق زراعتی دولت سبب خودکفایی های بی شماری درعرصه تولید مواد اولیه مورد ضرورت مردم باشد.
ازهفتادوپنج میلیارد مترمکعب آب روزمینی درکشورتنها کمترازسی درصد آن مورد استفاده قرارمی گیرد. براساس این آمار و نسبت آن با تعداد نفوس کل کشور و مواد مورد ضرورت آن معلوم می شود که احتیاج به استفاده بهینه ازآب هم چنان درصدر اولویت هاست و دولت باید دراین رابطه به اقدامات عملی دست بزند. ازآن جمله تجدید نظر درقرارداد آب باکشورایران که سال ها پیش موسی شفیق صدراعظم افغانستان با صدراعظم ایران بسته است. افغانستا ن نیازدارد سطح تولیدات داخلی اش را تا حدی بالا ببرد که مانند گذشته ها دچار کمبود غله نشده ودست گدایی به سوی کشورهای خارجی درازنکند واین مستلزم استفاده درست ازآب های کشوراست که هم چنان ازمیان دشت های خشک وتشنه کشور به بیرون میرود.
معضل کمبود آب مورد توجه سازمان ملل متحد نیزقرارداشته وبانکی مون سرمنشی این سازمان با صدورپیامی ازهمه کشورها خواسته است ازمنابع آبی به صورت درست استفاده نمایند. این بیانیه زمانی صادرشده است که پیش بینی می شود درسال های آینده به دلایل خشکسالی و... بین کشورها منازعاتی صورت گیرد. کشورما می تواند با استفاده ازمنابع آبی خود دراینده ازمعضلات مربوط دوربماند.